PROPOSAMEN DIDAKTIKOAK

Eskoletan, txikitatik hasi beharko litzateke heriotzaren pedagogia lantzen, adin bakoitzari dagokion ulermen ahalmena errespetatuz. Astero lantzeko gaia ez da, baina ezin dugu ezkutatu. Gaur egun gizarteko zenbait alderdietatik, heriotzaren pedagogia aldarrikatzen da, familiatik eta eskolatik batez ere.
Aurretik hainbat adituk gauza bera eskatu zuten, besteak beste, Elisabeth Kübler-Ross, Louis-Vincent Thomas, Octavi Fullat, Javier Gafo, Karl Jaspers,…

Heriotzaren pedagogiaren xedea, ez da umea heriotzatik babestea, baizik eta txikitatik heriotzaren egiazko izaeraz ohartzera laguntzea.
Heriotza gaia, hezkuntzan lantzea garrantzitsua da, eragin pedagogiko duelako umeen prestakuntza psikoemozionalean.



Heriotzaren pedagogiaren helburuak adinaren arabera desberdinak izango dira, baina badaude baliagarri izan daitezkeen helburu orokor batzuk:

-Norberaren bizitzaren balioei buruzko hausnarketa egin eta une bakoitza bakarra bailitzan sakonki bizitzeko beharraz ohartzen lagundu.

-Heriotza bizitzaren bukaera naturala dela ulertzen lagundu.

-Haur eta gazteei, heriotzarekin ahalik eta estuasun eta larrialdi gutxien sentitzen lagundu.

-Haur eta gazteei maite dituzten pertsonen edo animalien heriotzak gertatzen direnerako tresnak eman eta gaia landu.

-Doluaren dinamika ulertu eta maite diren pertsonen galeren aurrean sortzen diren erreakzioak ulertu.

-Maite diren pertsonen galeren aurrean norberaren sentimenduak adierazteko gai izan eta besteen adierazpenak entzuten et ulertzen ikasi.

-Etxeko doluaren garrantzia berraurkitu eta maite diren pertsonez inguratuta hiltzearen garrantzia.

-Maitatzen den pertsona baten heriotza norberaren hazkunde pertsonalerako baliagarria izateko bideak aztertu.

BALIABIDE PSIKOPEDAGOGIKOAK II (Erantzun enpatikoa)

Enpatiak adimen emozionalarekin lotura estua du. Enpatia garatzerakoan norberaren emozioak jokuan sartzen dira eta besteen sentimenduak zentzuz ulertzen ditugu. Sentimendu horiek bihotzarekin sentitu eta adimenarekin konprenitzen ditugu. Enpatiak besteen ikuspuntua, pentsamenduak, nahiak eta sinesmenak ulertzea dakar.

Heriotza ondoko egoeretan, irakasle edota hezitzaileek ez dakite nola hurbildu, eta egitekotan ez dakite ze esaldi erabili. Beraiengandik erantzuna espero dela argi daukate baina erantzun hau nola gauzatu? Hona hemen, trantze horietan erabil ditzakegun adierazpen mota batzuk:



-Begietara begiratzea.
-Interesa eta ulermena adieraztea
-Intimitatea errespetatzea
-Toki egokia bilatzea
-Une horretan mina sentitzen duena erantzun egokiena emango dionarengana zuzentzea (sendagilea, gizarle laguntzailea, psikologoa, abadea…).
-Geure burua hobeto ezagutzeko, lehenik eta behin galerei, heriotzari, sufrimenduari eta doluari buruz geure buruarekin lan egitea.
-Guztia komunikazioa dela onartzea
-Sufrimenduan laguntzeko ikastea eta praktikatzea
-Errespetukzko isiltasuna izatea.
- Nohizean behin baliagarria izaten da besteak komunkatzen duenari buruz ulertzen duguna laburtzea, esateko. Adibidez: ”ea ondo ulertu dudan: beldur eta triste sentitzen zarela uste du…”
-Era honetako esaldiak esatea: “gogorra benetan”, “logikoa horrela sentitzea”, “gizalegezkoa da horrela sentitzea”, “beldurtuta eta triste egoteko modukoa da”,”une honetan ez dakit zer esan. Laguntzeko prest naukazu”



Berri txarrak emateko, erabil ditzakegun esamoldeak:
-Gertatzen ari dena garrantzitsua da…
-Egoerak okerrera egin du…
-Gure artetik alde egin du.
-Bai, hil egin da.
-Nahi baduzu, horrelako uneetarako telefono zenbaki bat eskain diezazuket



Galderak egiteko formulak:
-Nola gertatu zen?
-Zerk arduratzen zaitu?
-Zalantzarik ba al duzu?
-Nola jakin zenuen?
-Elkarrekin egin dezakegun zerbait ba al dago?
-Beste zerbaitez hitz egin nahi al duzu?
-Berba egiteko, laguntzeko…norbait bilatzea nahi al duzu?
-Zure sendagilearekin berba egin al duzu?
-Bakarrik egon nahi al duzu?
-Bakarrik uztea nahi al duzu?
-Egun batzuk barru dei diezazuket?
-Beste zerbait egin dezaket?

BALIABIDE PEDAGOGIKOAK I (Entzute aktiboa)

Galera esanguratsuetan izaten diren dolu prozesuetan, komunikazio aldagaiak, berebiziko garrantzia du.

Laguntzea arte bat da, irakatsi eta ikas daitekeena, baina ezaugarri batzuk eskatzen ditu: errespetua, elkartasuna, pazientzia, positibotasuna eta enpatia.

Beste norbait enpatikoki laguntzeko kalitatez entzuten jakin behar dugu eta ekintza hori, entzute aktiboa deritzo. Honelako elementuak ditu: hitza kendu gabe entzuten jakin behar da; arreta eta errespetua adieraziko duten distantzia eta gorputz jarrera izan behar da; hitz egiteko baino entzuteko interes handiagoa izan behar da; eta solaskidearen hitzezko mezuak nahiz hitzezkoak ez direnak arretaz jaso behar dira. Horrez gain, beste baliabide batzuk ere erabili behar ditugu, hala nola, galderak egiteko eta laburtzeko baliabideak, eta informazioa itzuliz elkarrizketa gidatzeko baliabideak.

Horrela, laguntza behar duen pertsonak arretaz entzuten diotela eta ulertu egiten dutela sentituko du.

Entzute aktiborako saihestu beharreko adierazpenak

-“Ez arduratu” esatea
-“Ez negarrik egin” esatea”
-“Dena ondo joango da. Ez horretan pentsatu” esatea

Entzute aktiborako saihestu behar diren jarrerak

-Iritzia ematea
-Epaitzea
-Aholkatzea
-Norberaren bizipenetan oinarrituta orokortzea
-Paternalista izatea
-Presa duzula adieraztea inolako begirunerik gabe.
-Oztopo fisikoak edo ez fisikoak egotea:altzariak, argia…
-Jarrera teknifikatua erabiltzea
-Ihes egitea
-Gehiegizko informazioa ematea
-Baliorik gabeko informazioa edo une horretan egokia ez dena ematea.
-Gezurra esatea.

Entzute aktiborako bultzatu behar diren jarrerak

-Hitzezkoa ez den komunikazioa zaindu behar da: ahotsaren tonua eta bolumena.

-Errespetuzko harreman fisiko maitekorra izan behar da (ondo hartzen badu).

-Jarrera atsegina edukitzea.




-Entzutean lasaitasuna adieraztea.

-Aurreiritziak ez izatea.

-Talde lanean aritzeko jarrera izatea.

-Bakarkako zein taldeko elkartasuna erakustea.

-Galdetzeko eskubidea sentitzea.