Neolitiko eta Brontze-Aroan, hilobi-monumentuak: trikuharriak, dolmenak, harrespilak etab., azaltzen hasi ziren. Batzuetan, gorputzaren errautsak lurrontzi batean sartzen zituzten eta harrespiletan lurperatu. Hildakoaren gauzak ere lurperatzen zituzten, beraz, ehorzketek balio sinbolikoa zuten.
Erromatar garaietan, taula itxurako hilarriak agertu ziren. Tauletan hildakoaren gaineko epigrafeak eta sinboloen bitartez, bere bizitzako datuak (izenak, ogibidea, etab.), adierazten zituzten.
Erdi Aroan kristau kulturetan, heriotza pekatuaren ordaina zen, zigorra. Lehenbizikoz hil-oihala agertzen da. Ehorzketak elizetan egiten ziren, hilarriak erabiliz.
Errenazimentuan, heriotza bizitzaren ziklo gisa ikusten hasiko da. Orduko, margolariek, musikariek, heriotza beste modura biziko dute, heriotza ona, ars moviendi (hiltzeko arte) gisa.
Gerora, biztanleriaren gorakadak zirela medio, ehorzketak, eliza barruetatik ondoko lurraldeetan kokatutako hilerrietara pasako dira. Ehorzketa tokiak seinalatzeko, hilarriak erabiltzen hasiko dira berriz.
XVIII-XIX. mendean, berriz, hiriguneak sortu zirenean, higiene neurriak betetzeko asmoz, ehorzketak elizen kanpoaldetatik hirigunetako aldamenetara bideratu zituzten. Kanposantuak hiriko kanpoaldeetan eraikitzen ziren. Ehorzketa tokia, seinalatzen mantenduko da eta leku hau atondu egingo da, metalezko gurutze, panteoi edota kapera txikien bitartez.
Gaun egun, hildakoaren ehorzketa lekua markatzeko ere, hilarriak erabiltzen dira. Baina errausketa, gero eta indar gehiago hartzen hasi da gure gizartean. Orduan, hildakoak bere errautsak sakabanatu nahi izan dituen mendi edota zelaian, zuhaitz bat landatu edota (ahal izatekotan) monolito bat ezartzen da.
No hay comentarios:
Publicar un comentario