Dolua elaboratzeak zera esan nahi du: izandako galerak utzi digun hutsunea sentitzea, horren garrantzia baliostea eta horrek dakarren oinaze eta frustrazioa jasatzea.
Doluaren luzaera eta indarra aldagai anitzen menpean dago: heriotza mota (bapatekoa, aurreikusitakoa, lasaia, biolentoa…), hildakoarekiko lotura, hildakoarekin izandako harreman ezaugarriak (menpekotasuna, gatazkatsua…), adina, etab.
Dolu prozesuetan zeharkatzen diren aldiak konplexuak dira. Galera baten ostean, sortzen diren dolu prozesu guztiak ez dira berdinak; pertsona bakoitzak bere dolu propioa du. Ondoren deskribatuko ditugu gehienetan agertzen diren sentimenduak:
Ukapena/ sinestesgaiztasuna
-Ez da egia! Hau ametsgaizto bat da!
Pentsatzen du maite duen hori oraindino bizirik dagoela. Ateko txirrina entzun eta uste du bera izango dela. Ez du itzuliko den itxaropena galdu. Oraindino denbora behar du.
Sentikortasun eza
Beste bati (eta ez berariri) gertatu izan balitzaio bezala
Ez da erreala, hodei baten moduan sentitzen da, gauzak automatikoki egiten ditu, ezin du erreakzionatu… Nahaste sentimendu horrek errealitatea onartzera lagunduko du.
Ernegua, erremina, haserrea
-Zergatik ez du ezer egin Jaungoikoak?
-Osagileek okertu ziren!
-Nik gehien behar zaitudanean utzi egiten nauzu…,
-Eta beste guztiek, berdin berdin jarraitzen dute beraien bizitzarekin…
Munduarekin haserre, denen aurka. Ernegua bere oinazearen atala da eta normala da horrela sentitzea. Minari lekua utzi behar zaio, eta baretu ahala, murriztuz joango da.
Tristura
-Pena handia sentitzen dot!
-Edozer gauzarekin negarrez hasten naz!
Tristeziak sentimendu nabarmenena da eta adierazpen asko du: negarra, pena, malenkolia, nostalgia…Triste egoteko baimena eman behar diogu eta kontuan izan, negar asko edo gitxi egiteak ez duela maitasuna neurtzen.
Beldurra/ angustia
-Izututa nago, zer gertatuko da orain?
Egonezina sentitzen da barnean. Pertsona urduri, kezkatsu dago. Zoratzeko beldur da. Sentimentu deseroso hauek naturalak dira.
Errua
-Osagilearengana joan izan bagina
-Ez diot sekula esan oso maite dudala!
-Ez nuen pazientzi asko berarekin!
Iragana ezin da aldatu. Oinazea handia da eta ez du zentzurik norberaren burua horrela zigortzea. Maite zuen pertsona horren alde, egindako guztiarekin zerrenda bat egitea komenigarria litzateke.
Bakartasuna
-Bakarrik sentitzen naz! Mundua bukatu izan balitz moduan….
Elkarrekin bizipen asko izan ondoren, denbora behar da, maite genuen pertsona hori gabe egotera ohitzeko.
Lasaigarri
-Jaungoikoari esker dena bukatu da!
Gaixotasun luze eta gogor baten osteko sentimendua izan daiteke.
Umore aldaketa
-Duela gutxi nire lagunek eskainitako laguntza eskertzen nuen eta orain pikutara bidaliko nituzke guzti guztiak!
Sentimenduak aldakorrak izan daitezke.
Fisikoki ere gure gorputzak bere erreakzioak izaten ditu. Gorpuaren dolua deitzen zaio:
Goragaleak, bihotz-taupadak, eztarrian edota bularrean estutasuna, korapiloa sabelean, buruko mina, gose eza, loezina, nekea, arnasteko aire falta, ziztadak bularrean, indar eza, sorbaldako mina, dardarak, zaratarekiko hipersensibilitatea, irensteko zailtasunak, ikusmen lausoa, etab
Maite dugun pertsona bat hil ostean honelako jokamoldeak azaltzen dira:
Negar egitea, hasperenka ibiltzea, hilkakoa bilatzen edota deika hastea, hildakoarekin hitz egitea, bakarrik egoteko nahia, jendea saihestea, asko edo gutxiegi lo egitea, konzentrazio eskasa, deskuiduak, distrazioak, sexuarekiko interes falta, apatia edota hiperaktibitatea
No hay comentarios:
Publicar un comentario